Właśnie kończy się rok szkolny, w którym po raz pierwszy pojawili się w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych pedagodzy specjalni. Teraz każdego z nich – bez względu na wymiar przydzielonego mu pensum – czeka sporządzenie sprawozdania z oddziaływań, które realizował jako przynależne pełnionej przez siebie funkcji. Choć nie ma obligatoryjnego wzoru takiego sprawozdania, to w sieci aż roi się od próśb o jego udostępnienie.
Pierwszy rok pracy pedagogów specjalnych w szkołach ogólnodostępnych unaocznił wiele problemów natury organizacyjnej i kompetencyjnej. Spora ich część wynika z nieznajomości przepisów oświatowych – zarówno przez dyrektorów, odpowiadających za prawidłową organizację pracy zarządzanych przez siebie placówek, jak i samych zainteresowanych, którzy podjęli się pełnienia funkcji szkolnego specjalisty. Choć zbliża się już koniec roku szkolnego 2022/2023, to wciąż pewne kwestie wymagają wyjaśnień.
Siedem miesięcy temu zagościli w szkołach ogólnodostępnych pedagodzy specjalni. Spora ich liczba wciąż mierzy się w swojej pracy z wieloma pytaniami natury organizacyjno-kompetencyjnej. Oto krótki przegląd najczęściej sygnalizowanych wątpliwości i dylematów.
Z nowym rokiem szkolnym utworzono nowe stanowisko pedagoga specjalnego, które miało być wsparciem dla nauczycieli, odciążeniem pedagoga szkolnego, a także miało zwiększyć dostępność do pomocy pedagogiczno-psychologicznej w szkole. Jednak w niektórych szkołach zamiast dwóch specjalistów, mamy wciąż jedną osobę, która zaczęła pełnić dwa stanowiska. Doprowadza to często do dużego zagubienia pedagogów w ich organizacji pracy. Poznajcie wskazówki, które pomogą wam w dzieleniu obowiązków pedagoga szkolnego oraz pedagoga specjalnego.
Kwalifikacje zawodowe pedagoga specjalnego wciąż budzą wiele wątpliwości. Chcąc się dowiedzieć, jakie warunki należy spełnić, aby móc pełnić nowe szkolne stanowisko, warto zapoznać się z nowelizacją rozporządzenia MEN z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz. U. z 2020 r., poz. 1289 z późn. zm.; Dz. U. z 2022 r., poz. 1769).
Dzieci coraz częściej sięgają po substancje psychoaktywne – skalę tego zjawiska możemy sobie uzmysłowić, obserwując liczbę zgłoszeń do poradni leczenia uzależnień, przepełnione oddziały psychiatryczne, sytuację w gabinetach specjalistów, ale także w szkołach i w lokalnym środowisku. Można postawić tezę, że każdy z nas zna kogoś, kogo w jakimś stopniu dotknął ten problem. Według raportu z badań z 2021 r. 24% badanych młodszych uczniów i 37% starszych uczniów pali marihuanę, a 5,2% uczniów przyznaje się do korzystania z nowych środków psychoaktywnych, tzw. dopalaczy. Najpopularniejszą używką jest alkohol – 80% uczniów deklaruje, że choć raz w życiu go piło. Jakie działania powinien podejmować szkolny specjalista w sytuacji, kiedy uczeń nadużywa substancji psychoaktywnych? Gdzie się zaczyna, a gdzie kończy rola pedagoga?
Wprowadzenie nowej klasyfikacji chorób i zaburzeń psychicznych wywołuje wiele obaw związanych z nazewnictwem i kryteriami diagnostycznymi chorób i zaburzeń. Czas na wprowadzenie do użytku klinicznego ICD-11 to pięć lat. Polskie Ministerstwo Zdrowia zapowiada, że może to nastąpić już w czerwcu 2023 r. Co może zmienić się po wdrożeniu nowej klasyfikacji?
Powszechnie wiadomo, że współpraca grona pedagogicznego z dyrektorem szkoły warunkuje sprawne jej funkcjonowanie. Dlatego powinna przebiegać ciągle, na bieżąco i w szerokim zakresie. Dotyczy to również pedagoga specjalnego, nowego szkolnego specjalisty. Jak powinna wyglądać współpraca pedagoga specjalnego z dyrektorem szkoły?
Zadania pedagoga szkolnego wydają się oczywiste. Jednak wokół gabinetu pedagoga krąży wiele mitów. Choć jednym z jego zadań jest udzielanie wsparcia uczniom, wiele osób nie chce i nie szuka u niego pomocy. Wstyd, który wiąże się z wizytą u pedagoga szkolnego jest wciąż obecny w szkole. Dlatego zastanówmy się, co możemy zrobić, żeby odczarować gabinet pedagoga szkolnego i zachęcić uczniów do jego odwiedzin?
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe: „System oświaty zapewnia w szczególności wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny” (Dz.U. 2022, poz. 655, 1079, 1116). Zadanie to uzasadnione jest przede wszystkim widocznymi nieprawidłowościami w odgrywaniu ról rodzicielskich, czego skutkiem bywa wychowawczy chaos w życiu dziecka, odbijający się na jego rozwoju, w tym również na zdrowiu psychicznym. Jak pedagog lub wychowawca może wspierać wychowawczą rolę rodziny?
Zdolna, nieśmiała, leniwa, ekscentryczna, dziwna, społeczna, wycofana, trudna, grzeczna, egocentryczna, nieobecna, złośliwa, zorganizowana, w ciągłym chaosie, niepokorna, niespokojna, „depresyjna”, „wszystkiego się boi”, mało towarzyska, ambitna, zwyczajna – takie i podobne określenia na swój temat słyszą codziennie liczne dziewczyny i kobiety w spektrum. Nie zawsze wiedzą, czemu są oceniane i z jakiego powodu wydaje się takie opinie. Słowa te często są wypowiadane do młodych osób w spektrum przez specjalistów, to jest: nauczycieli, pedagogów, psychologów, lekarzy. One same – dziewczyny i kobiety w spektrum – tak siebie nie widzą. Na czym polega specyfika funkcjonowania dziewczyn w spektrum autyzmu? W jaki sposób można je wspierać w przestrzeni szkolnej?
Obecnie prawie w każdej szkole uczą się dzieci posiadające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, dzieci posiadające opinię o specyficznych trudnościach w uczeniu się lub inną opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej. Są też dzieci nieposiadające żadnej opinii, jednak wymagające pomocy psychologiczno- -pedagogicznej z różnych przyczyn, np. z racji trudnej sytuacji rodzinnej. Wszyscy ci uczniowie to dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. W jaki sposób zorganizować zajęcia edukacyjne dla tak bardzo zróżnicowanej grupy uczniów?
