Przemoc relacyjna stanowi szczególną formę agresji rówieśniczej, która ma na celu wyrządzenie krzywdy poprzez naruszenie relacji społecznych, statusu lub reputacji ofiary (Buchanan, Tran, 2006). W przeciwieństwie do przemocy fizycznej, przemoc relacyjna opiera się na wykluczeniu społecznym, rozprzestrzenianiu plotek oraz manipulowaniu przyjaźniami i sojuszami między rówieśnikami. Zjawisko to jest szczególnie istotne w kontekście szkolnym, gdzie relacje rówieśnicze odgrywają kluczową rolę w rozwoju społecznym i emocjonalnym uczniów, zwłaszcza dziewcząt.
Autor: Katarzyna Pająk-Załęska
dr
Nauczycielka akademicka, badaczka systemu edukacji, doktor nauk o zdrowiu. Współpracowniczka Uniwersytetu Dolnośląskiego DSW, Instytutu Badań Edukacyjnych Państwowego Instytutu Badawczego oraz biura dolnośląskiego Wojewódzkiego Zespołu Koordynacji, zaangażowana w działalność Centrum Analiz Edukacyjnych Uniwersytetu Dolnośląskiego DSW. Entuzjastka uczenia się przez całe życie.
Wartości, takie jak sprawiedliwość i uczciwość, są podstawowymi kategoriami wychowania aksjologicznego. Już Arystoteles definiował sprawiedliwość jako „to, co zgodne z prawem i moralną słusznością”, zaś współczesne podejścia pedagogiczne podkreślają rolę uczciwości jako fundamentu zaufania i życia społecznego. W polskim profilu absolwenta szkoły podstawowej czytamy, że uczeń powinien „kierować się w działaniu uczciwością, sprawiedliwością i gotowością do podejmowania działań na rzecz dobra wspólnego”. Edukacja aksjologiczna opiera się na wychowaniu do wartości, czemu sprzyjają metody aktywizujące umożliwiające naukę przez doświadczenie.
Współczesna szkoła pełni nie tylko funkcję dydaktyczną, lecz także wychowawczą, odpowiadając za wspieranie rozwoju społeczno-emocjonalnego uczniów. Tradycyjne podejścia dyscyplinujące, oparte na systemach kar i nagród, okazują się często niewystarczające w kontekście budowania trwałych kompetencji interpersonalnych i odpowiedzialności.