Zaburzenia odżywiania u współczesnych nastolatków

Coraz więcej nastolatków cierpi na zaburzenia odżywiania. Problemy z jedzeniem możemy zaobserwować już u dzieci. Granica wieku – początkowo widoczna w okresie adolescencji – przesunęła się do 8.–9. roku życia. Czy ta tendencja jest spowodowana nośnością medialną kultu szczupłości? Na pewno ten aspekt nie pozostaje bez znaczenia, jednak zaburzenia odżywiania, aby je lepiej zrozumieć, musimy rozpatrywać w trzech grupach czynników, które są ich podłożem, tj.: czynniki rodzinne, indywidualne i społeczno-kulturowe.

W zależności od indywidualnego przypadku, któryś z nich przeważa nad pozostałymi. Wówczas kluczowa jest odpowiednia terapia i uważny terapeuta, który z młodą osobą będzie potrafił nawiązać relację wspierającą, wykazać bezwarunkową akceptację, empatię, zrozumienie i wspólną pracą dokonać zmian. Obecnie różnorodność zaburzeń jest duża: anoreksja (typ restrykcyjny i przeczyszczający), bulimia, ortoreksja, bigoreksja, bindge eating disorder (BED), zespół objadania nocnego (NES), dlatego uważność rodziców jest pierwszym ważnym elementem. Nastolatki żyją często „w swoim świecie” i niechętnie dopuszczają do niego dorosłych, zaburzenia odżywiania dodatkowo wykluczają osoby chorujące z kontaktu z otoczeniem, co powoduje duże trudności w zauważeniu problemu. Niestety, choroby te, gdy nie są leczone, postępują i mogą doprowadzić do śmierci.

Czynniki predysponujące do zaburzeń odżywiania

1. Czynniki rodzinne:

• nadmierny dystans emocjonalny między rodzicami a nastolatkiem/dzieckiem,
• zacieranie granic,
• sztywne zasady i brak elastyczności emocjonalnej powodują nieumiejętność radzenia sobie ze stresem,
• wysokie oczekiwania rodziców przy jednoczesnym braku wsparcia budują poczucie niekompetencji i wyuczonej bezradności,
• krytyka i wrogość zamiast opieki utrudniają budowanie zaufania do drugiego człowieka,
• zbytnie skupienie rodziny na wyglądzie i wadze prowadzi do umieszczania przez dziecko tych wartości na szczycie listy priorytetów.

2. Czynniki indywidualne:

• czynniki biologiczne:
  - zakłócenia neuroprzekaźnictwa,
  - zaburzenia rozwoju emocjonalnego,
  - zaburzenia funkcjonowania ośrodka głodu,zaburzenia lękowe, nastroju, obsesyjno-kompulsywne,
• zaburzenia osobowości,
• nadwrażliwość na krytykę, brak samoakceptacji,
• problemy tożsamościowe,
• zaostrzony zmysł rywalizacji,
• ponadprzeciętny iloraz inteligencji, przy jednoczesnym poczuciu bezwartościowości,
• zaniżona samoocena, zewnątrzsterowność.

3. Czynniki społeczno-kulturowe:

• destrukcyjny wpływ mediów,
• dziewczyny w większym stopniu niż chłopcy ulegają wpływowi mediów na własny wizerunek,
• kreowanie przez prasę i telewizję wizerunku osoby szczupłej jako również inteligentnej, przebojowej, osiągającej sukcesy,
• przekaz „bycie pięknym i szczupłym ponad bycie zdrowym”,
• osoby aspirujące do zawodów medialnych, jak modeling czy aktorstwo, „anoreksja kulturowa”,
• szybkie tempo życia, presja do podejmowania wielu ról społecznych naraz (najlepsza uczennica, świetna córka, najl...