DYSPRAKSJA, czyli niezgrane ręce, nogi i nie tylko

Warsztat pracy pedagoga

Jednym z cywilizacyjnych problemów XXI w. jest stałe obniżanie się u dzieci i młodzieży poziomu sprawności fizycznej, zarówno tej ogólnej, odpowiedzialnej za globalne funkcjonowanie ruchowe, jak i szczegółowej, odpowiedzialnej np. za precyzyjne wykonywanie ruchów dłoni i palców. W grupach przedszkolnych zauważa się niższą jakość wykonywanych prac plastycznych, a w klasach pierwszych trudności sprawia dzieciom pisanie dłuższych wyrazów i zdań. Rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnej zmienił także podstawowy zestaw pomocy i przyborów dydaktycznych wykorzystywanych w szkołach. Projektory multimedialne, komputery i smartfony stały się częścią standardowego wyposażenia każdej szkoły, czy nawet sali lekcyjnej. Współczesne wyzwania stojące przed młodym pokoleniem sprawiają, że aby im sprostać, dzieci i młodzież spędzają coraz więcej czasu przed ekranami smartfonów. Deficyty w zakresie kompetencji społecznych i narastające problemy z nawiązywaniem relacji rówieśniczych dokładają kolejnych godzin w bezruchu, powodujących dalsze pogarszanie się możliwości fizycznych.
 

Praksja jest funkcją orga­­nizmu, dzięki której człowiek może planować i realizować ruchy w odpowiedzi na zmiany pojawiające się w otoczeniu lub aby wykonać czynności związane z codziennym funkcjonowaniem. Jeśli uczeń, uczennica ma wykonać proste z pozoru zadanie polegające np. na przejściu z jednej sali do drugiej (w czasie przerwy), to musi wykonać następujące czynności: przypomnieć sobie położenie klasy w przestrzeni szkolnej, wyznaczyć trasę, uwzględnić przejście po schodach, czyli zmienić sposób poruszania się, uwzględnić i wykonać czynności związane z koniecznością omijania innych osób, zachować odpowiedni dystans między nimi, tak aby nikogo nie potrącić, skoordynować wszystkie ruchy ciała, aby się nie przewrócić itp. A wszystko to odbywa się w środowisku pełnym różnych dźwięków, barw i poruszających się osób. Oczywiście zaplanowanie i zrealizowanie wszystkich wymienionych czynności odbywa się dzięki pracy mózgu oraz układu nerwowego. Następuje to automatycznie i poza świadomością człowieka. Przytoczony przykład ukazuje jednak, jak złożona jest ta operacja, ile informacji musi zostać odebranych i przetworzonych, ile ruchów wykonanych niemal w tym samym czasie, aby została bezbłędnie wykonana. Dyspraksję można zdefiniować jako upośledzenie tej zdolności.
W USA dyspraksję nazywa się zaburzeniem koordynacji, co wydaje się bardziej zrozumiałym określeniem i co zwraca uwagę na zaburzenie związane z utrudnioną współpracą różnych układów w organizmie, gdyż aby jakaś czynność została wykonana, mózg musi skoordynować działania koncentracji, wzroku, słuchu, równowagi, ustawienia ciała w przestrzeni, mięśni, ścięgien itd.
Dyspraksję najczęściej kojarzy się z zaburzeniami funkcji motorycznych (motoryki małej i dużej) oraz koordynacyjnych....

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 10 wydań magazynu "Głos Pedagogiczny"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI