Jak przygotować środowisko szkolne i klasowe do pracy ze zróżnicowanym zespołem uczniów?

Różnorodność uczniów w szkole i klasie

Zgodnie z założeniami edukacji włączającej każde dziecko ma prawo uczyć się w tzw. zwykłej szkole w pobliżu swojego miejsca zamieszkania. W związku z tym do jednej szkoły czy klasy mogą uczęszczać bardzo różni uczniowie. Zróżnicowanie to wynika z jednej strony z ich indywidualnego tempa i dynamiki rozwoju (zdolności i możliwości edukacyjnych), z drugiej – ze zmian i z uwarunkowań ekonomiczno-cywilizacyjnych (statusu społecznego, kultury i kraju pochodzenia oraz doświadczeń życiowych). Do jednej szkoły i klasy mogą uczęszczać uczniowie, którzy potrzebują pomocy w rozpoznawaniu i zaspokajaniu swoich potrzeb rozwojowych czy edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych, a także ci, którzy takiej pomocy nie potrzebują. Ponadto wdrażane inkluzyjne idee opierają się na uznaniu, że każdy uczeń jest jedyny w swoim rodzaju, jest inny, gdyż w jakimś stopniu różni się od swojego rówieśnika, lecz pozostaje tak samo ważny. 

Założenie, by każdy uczeń w szkole lub klasie czuł się dobrze (z poszanowaniem dla swoich odmienności) i uczył się efektywnie (na miarę indywidualnych potrzeb i możliwości), zobligowało współczesnych teoretyków i praktyków pedagogicznych do intensywnych poszukiwań, w jaki sposób osiągnąć te cele, pracując z tak zróżnicowanymi grupami uczniów. Uznano, że niezbędne jest właściwe „zarządzanie różnorodnością”, używane w szeroko rozumianym procesie edukacyjnym z uwzględnieniem jego planowania, organizowania, prowadzenia i ewaluacji[1]. „Zarządzanie różnorodnością to umiejętność dostrzeżenia różnic pomiędzy uczniami i wykorzystania ich niepowtarzalnych zasobów dla wsparcia ich w rozwoju, w osiąganiu celów. To odwrotność ujednolicania”[2]. Dzięki zarządzaniu różnorodnością każda odmienność ucznia nie jest wyłącz...