Jakie zmiany prawne są planowane na wrzesień 2022 roku?

Standaryzacja zatrudniania specjalistów szkolnych

Pomoc psychologiczna w szkołach była i jest potrzebna. Od dłuższego czasu alarmują o tym eksperci, wskazując, że pandemia COVID-19 oraz tocząca się wojna w Ukrainie jedynie pogłębiły istniejący już problem kryzysu psychicznego wśród dzieci i młodzieży szkolnej. Resort edukacji postanowił więc najpierw wdrożyć program pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach. Stąd od marca br. przeznaczono 180 mln zł na organizację dodatkowych zajęć specjalistycznych, tj.: logopedyczne, korekcyjno-kompensacyjne, rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne oraz inne o charakterze terapeutycznym. Kolejnym krokiem ma być standaryzacja zatrudniania nauczycieli specjalistów, której pierwszy etap – na mocy uchwalonej 8 kwietnia br. nowelizacji ustawy o systemie oświaty – rozpocznie się już 1 września 2022 r. MEiN chciałoby, jak samo zapewnia, żeby liczba specjalistów do 2024 r. wzrosła z 21 tys. (obecnie) do 51 tysięcy. Zmiany te mają sprzyjać lepszej organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolach i szkołach. 

Pojawi się nowe stanowisko pracy – pedagog specjalny
Na mocy zmienionego art. 42 ust. 7 pkt 3 ustawy o systemie oświaty w przedszkolach oraz szkołach ogólnodostępnych i integracyjnych pojawi się pedagog specjalny. Stanowisko to będzie funkcjonowało obok dotychczasowych stanowisk specjalistów szkolnych, tj.: pedagoga, psychologa, logopedy, terapeuty pedagogicznego oraz doradcy zawodowego. 
Na ten moment wiadomo:

• Obowiązkiem pedagoga specjalnego będzie wsparcie dla nauczycieli innych niż tzw. wspomagających, a także realizacja zajęć specjalistycznych bezpośrednio z uczniami oraz udzielanie porad i konsultacji ich rodzicom.
• Zadania i czynności realizowane w ramach pensum oraz kwalifikacje pedagoga specjalnego zostaną określone w znowelizowanych rozporządzeniach w sprawie: 
  – szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli,
  – zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach,
  – wykazu zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz nauczycieli: pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych i doradców zawodowych.
• Pensum pedagoga specjalnego, tak jak pozostałych specjalistów, będzie ustalane przez organ prowadzący. Jego wymiar nie będzie mógł przekroczyć 22 godzin tygodniowo. W przypadku łączenia stanowiska pedagoga specjalnego z innymi konieczne będzie wyliczenie pensum łączonego zgodnie z art. 42 ust. 5c Karty Nauczyciela.

Zatrudnianie specjalistów będzie obowiązkowe, lecz nie wszędzie
Ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie obowiązku zatrudniania nauczycieli specjalistów w publicznych i niepublicznych szkołach (podstawowych i ponadpodstawowych) oraz przedszkolach innych niż specjalne. Będzie to dotyczyło również ich zespołów oraz szkół artystycznych realizujących treści z zakresu kształcenia ogólnego. Obowiązkiem tym będą też objęte oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych. Zatem obowiązek zatrudniania nauczycieli specjalistów nie będzie obejmował: szkół dla dorosłych, innych form wychowania przedszkolnego oraz szkół wymienionych w art. 8 ust. 5 pkt 2 lit. c ustawy Prawo oświatowe.

1. Ilu specjalistów będzie trzeba zatrudnić? 

Każde przedszkole i każda szkoła podstawowa i ponadpodstawowa podlegająca ww. obowiązkowi, czyli niebędąca szkołą specjalną, musi zatrudnić określoną pulę specjalistów. Do tej puli będą wliczane łącznie wszystkie wskazane stanowiska. Z uwagi na przepisy przejściowe limity te będą nieco łagodniejsze w latach szkolnych 2022/2023 i 2023/2024, proces standaryzacji podzielono bowiem na dwa etapy (szczegółowe dane w tabeli 1).
 

Tab. 1. Docelowe wartości standardów zatrudnienia

Liczba dzieci (uczniów)	Liczba etatów do 31 sierpnia 2024 r.	Liczba etatów od 1 września 2024 r.
od 101	1,5 etatu + 0,2 etatu na każdych kolejnych 100 uczniów	2 etaty + 0,2 etatu na każdych kolejnych 100 uczniów
51–100	1	1,5
41–50 31–40	0,5	1 0,8
21–30 11–20 1–10	0,25	0,6 0,4 0,25

Źródło: www.men.gov.pl

 

• W etapie I (od 1 września 2022 r. do 31 sierpnia 2024 r.) będą obowiązywały niższe, przejściowe wartości standardów. 
• W etapie II (od 1 września 2024 r.) zostaną wprowadzone docelowe wartości standardów.

Ważne!

• Do tej puli nie będą wliczani nauczyciele posiadający kwalifikacje do zajmowania stanowiska tzw. nauczyciela wspomagającego.
• W limicie będzie też uwzględniana liczba uczniów w szkole filialnej.
• Liczbę uczniów oblicza się według stanu na dzień 1 września danego roku szkolnego. Tym samym przez cały rok szkolny trzeba będzie odnosić się do liczby uczniów z początku tego roku.

2. Jak obliczyć właściwą liczbę etatów? 

Liczba etatów specjalistów będzie obliczana jako suma ilorazów, w których dzielną będzie suma liczby godzin zajęć realizowanych na danym stanowisku specjalisty i liczby przydzielonych godzin ponadwymiarowych w ramach pracy na tym stanowisku, natomiast dzielnikiem będzie tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz (pensum).

X = [(A1 + B1): C1] + [(A2 + B2): C2] + [(A3 + B3): C3]…
gdzie: 
X – wymagana liczba specjalistów 
A1, 2, 3… – liczba godzin realizowanych na danym stanowisku specjalisty w ramach pensum
B1, 2, 3… – liczba godzin ponadwymiarowych realizowanych przez danego specjalistę
C1, 2, 3… – pensum danego specjalisty

W obliczeniach należy stosować ułamki zwykłe, ponieważ przy ułamkach dziesiętnych nie da się uniknąć zaokrągleń, gdy tymczasem do stosowania zaokrągleń przepisy nie uprawniają. Zaokrąglenia (zgodnie z regułami matematyki) można stosować dopiero w wyniku obliczeń. Należy mieć też na względzie, że w obliczeniach uwzględnia się wyłącznie godziny w ramach stanowisk specjalistów.

Ważne!

• W przypadku szkół i przedszkoli (lub ich zespołów) liczących więcej niż 50 uczniów przewidziano dodatkowe wymogi. Otóż liczba etatów pedagogów specjalnych i psychologów nie będzie mogła być niższa niż 25% liczby etatów wszystkich specjalistów.
• Poza tym liczba dzieci lub uczniów przypadających na jeden etat nauczycieli pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów i terapeutów pedagogicznych w przedszkolach, szkołach i zespołach prowadzony...