Nieśmiałość

Nieśmiałość może naprawdę utrudniać życie. Często nie tylko niekorzystnie wpływa na samoocenę i poczucie własnej wartości czy sprawczości, ale także powstrzymuje przed działaniami i aktywnościami, na które osoba nieśmiała w istocie ma ochotę. W konsekwencji powoduje, że osoby nieśmiałe mogą mieć mniej cennych doświadczeń niż ich rówieśnicy. Co może mieć wpływ na niższy poziom satysfakcji z życia („Żałuję, że się nie odważyłem…”), ale też sprawiać, że osoby nieśmiałe nie rozwiną w pełni swojego potencjału. Uczniowie nieśmiali mogą mieć bowiem różne talenty i zdolności, ale nie chcą ich ujawniać i rozwijać z powodu obawy przed oceną otoczenia lub niewiary w siebie. Z tego samego powodu mogą nie zabierać głosu, nie zgłaszać się do odpowiedzi czy też nie zadawać pytań, które być może wniosłyby coś wartościowego do tematu.
Co gorsza, początkowa nieśmiałość może się nasilać (choć nie musi), przechodząc w fobię społeczną czy zaburzenie osobowości sklasyfikowane w ICD-10 jako osobowość lękliwa (unikająca). Zaburzenia te polegają, najogólniej rzecz ujmując, na tendencji do wycofywania się z różnych sytuacji społecznych i wyzwań, mimo chęci zaangażowania się. Czy tak się stanie, będzie zależało przede wszystkim od życiowych doświadczeń danej osoby (im więcej tych negatywnych – tym większe ryzyko zaburzeń, natomiast doświadczenia pozytywne i wsparcie ryzyko to zmniejszają), a także od tego, czy osoba nieśmiała nauczy się w porę radzić sobie ze swoją nieśmiałością, czy też nie.
Kłopotliwe jest już jednak samo określenie tego, czym właściwie jest nieśmiałość – tym bardziej że bywa ona mylona z innymi cechami osobowości, takimi jak introwersja czy wysoka wrażliwość. Tymczasem, jeśli nietrafnie rozpoznajemy te cechy u naszych podopiecznych, trudno nam odpowiednio wspierać uczniów. Co więcej, ogromne znaczenie ma także to, aby oni sami je rozpoznawali! Co pomoże zarówno w lepszym poznaniu siebie, jak i w nawiązywaniu prawidłowych relacji z innymi (również z tymi, którzy zachowują się jak osoby nieśmiałe). Zwiększanie świadomości dzieci i młodzieży na temat nieśmiałości może być częścią profilaktyki przemocy i działaniem sprzyjającym przyjacielskiej atmosferze w klasie. Wokół nieśmiałości narosły bowiem stereotypy, które mogą utrudniać dzieciom znalezienie w grupie swojego miejsca, a nawet sprzyjać wymierzonej w nią agresji. Zwiększając zrozumienie klasy dla osób nieśmiałych, zmniejszymy ryzyko wystąpienia tych niepożądanych zachowań.

Czym jest nieśmiałość?

Nieśmiałość można rozumieć zasadniczo na dwa sposoby: jako stan, który zda...