Odporność psychiczna dzieci i młodzieży

Warsztat pracy pedagoga

Zainteresowanie badaczy zjawiskiem odporności psychicznej i prawidłowego rozwoju dzieci oraz młodzieży mimo niesprzyjających warunków życiowych, zaowocowało pojawieniem się pojęcia resilience w zasobach nauk społecznych i medycznych. Termin ten tłumaczono jako prężność osobową, prężność ego, sprężystość, odporność psychiczną. Jest ona zjawiskiem wyjaśniającym powrót do zdrowia po doświadczeniach zagrożenia czy zniszczenia, rozumianą jako zdolność do radzenia sobie w sytuacjach trudnych, umiejętność „wyjścia cało”, a przynajmniej z niewielkimi stratami z opresji psychicznej. Jak możemy wesprzeć dzieci w doskonaleniu tej umiejętności?

Resilience rozwija się w wyniku doświadczania w życiu różnych trudności. Tworzy się m.in. wtedy, gdy konfrontujemy się z ryzykiem i podejmujemy różne działania, co pozwala nam zdobywać odporność. Główną rolę odgrywa tu zdolność do oderwania się od negatywnych doświadczeń i wzbudzania w sobie pozytywnych emocji. Istnieje kilka czynników, które rozwijają i utrzymują odporność:

  • zdolność do realistycznego planowania działań i podejmowania niezbędnych kroków zmierzających do ich wykonywania,
  • pozytywna samoocena i pewność siebie, świadomość swoich mocnych stron i umiejętności,
  • umiejętność komunikowania się i rozwiązywania problemów,
  • umiejętność zarządzania silnymi impulsami i uczuciami – kontrola emocjonalna.

Istnieją pewne wspólne właściwości, które cechują dzieci i młodzież odporną psychicznie. Niektóre z tych właściwości są typowe dla określonego etapu rozwojowego, a inne można uznać za nieustannie obecne na wszystkich etapach rozwojowych. Jednym z elementów łączących dzieci i młodzież, które są odporne psychicznie, jest doświadczanie przeciwności życiowych, przerastających je trudności czy chronicznego stresu, z którymi potrafią sobie skutecznie poradzić. Jeśli dzieci i młodzież nie są w stanie przezwyciężyć tych trudności, to zazwyczaj uznaje się je za mało odporne psychicznie.
Jest wiele właściwości powiązanych z odpornością psychiczną dzieci i młodzieży. Istnieje jednak pięć, które szcze...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 10 wydań magazynu "Głos Pedagogiczny"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI