Sposoby prowadzenia skutecznych wywiadów

Wywiad jest rodzajem procesu ko­­munikacyjnego, kiedy to do rozmowy twarzą w twarz dochodzi na skutek jej wcześniejszego za­­planowania, przy czym nie ma znaczenia, czy do owego kontaktu dochodzi w sposób bezpośredni, czy z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnej. Wywiad od innych form rozmowy odróżnia to, że przynajmniej jeden z uczestników spotkania chce zrealizować konkretny cel. Ten sposób definiowania wywiadu zakłada, iż wiąże się on z zebraniem informacji, oceną efektywności podejmowanych działań, rozpatrzeniem skargi czy rozwiązaniem konfliktu. Prowadzenie wywiadu jest formą komunikowania się, a zatem aby był on skuteczny i doprowadził przeprowadzającego wywiad do założonego celu, potrzebna jest wiedza uwzględniająca teorie komunikacji, umiejętności interpersonalne, a także te, które związane są z pokonywaniem barier komunikacyjnych. Prowadzenie wywiadu to proces o charakterze wzajemnej interakcji. Aktywne zadawanie pytań, parafrazowanie i dzielenie się informacjami należą zarówno do zadań osoby prowadzącej wywiad, jak i rozmówcy.

Organizacja wywiadu

Dobrze zaplanowany i przeprowadzony wywiad powinien składać się z trzech etapów.

1. Otwarcie rozmowy
Każde spotkanie rozpoczyna się w momencie nawiązania pierwszego kontaktu. To istotny element procesu komunikacyjnego, gdyż ludzie zaczynają się wtedy wzajemnie poznawać. Jest to szczególnie ważne, gdy temat rozmowy jest trudny. Łatwiej jest rozwiązać konflikt z kimś, kogo się lubi, niż z kimś, kto wzbudza niechęć. Wstępny etap rozmowy składa się z trzech elementów: nawiązania kontaktu, orientacji i motywacji. Z reguły wymienione elementy realizowane są w takiej właśnie kolejności. Jednak w zależności od rozmówcy, własnych preferencji, rodzaju wywiadu czy okoliczności kolejność ta może się zmieniać i to od doświadczenia oraz wyczuci...