Chcesz lepiej poznać ten temat? Zapraszamy na XIX OGÓLNOPOLSKI KONGRES PEDAGOGÓW I PSYCHOLOGÓW SZKOLNYCH!
Gaslighting to forma przemocy psychiczno-emocjonalnej oparta na manipulacji. Stosują ją psychopaci, narcyzi lub osoby z zaburzeniami osobowości. Początkowo określenie to dotyczyło formy przemocy w związku, obecnie jednak można je odnieść także do ogółu relacji, najczęściej jednak kata i ofiarę łączą bliskie stosunki.
Analizując sytuację ucznia, który mógł paść ofiarą gaslightingu, możemy wskazać następujące płaszczyzny, w których ta przemoc zachodzi:
- relacja rówieśnicza uczeń – uczeń/uczniowie,
- relacja rodzinna uczeń – rodzic, relacja w związku uczeń – dziewczyna/chłopak (w większości przypadków przemocy dopuszczają się mężczyźni, jednak nie wyklucza się również kobiet).
Zachowania sprawcy
Sprawca tej formy przemocy podejmuje następujące działania:
- Poddaje ofiarę manipulacji, okazując troskę, zrozumienie, przyjaźń, miłość na przemian z napadami wściekłości i ostrej agresji.
- Jego zamiarem jest skłonienie ofiary do tego, aby zwątpiła we własne uczucia i myśli i aby uznała, że jest chora psychicznie.
- Chowa przedmioty należące do ofiary lub zmienia miejsce ich położenia.
- Czerpie satysfakcję z posiadania władzy nad drugim człowiekiem.
- Najczęściej stosuje przemoc, by odwrócić uwagę od własnych słabości.
- Zaprzecza temu, co mówi ofiara.
- Oskarża ofiarę o to, że kłamie, myli się lub jest szalona.
- Wciąż mówi ofierze, co ona czuje, lub podważa jej uczucia, często zarzuca jej, że przesadza, dramatyzuje, wyolbrzymia.
- Podkreśla wady, wytyka błędy, porażki – czyni to „ kulturalnie” w formie żartów.
- Wykorzystuje każdą emocjonalną reakcję ofiary, twierdząc, że to dowód na jej niezrównoważenie.
- Izoluje ofiarę od środowiska.
- Próbuje skłócić ofiarę z najbliższymi, tak aby nie mogła nawiązywać kontaktów i weryfikować własnych wątpliwości.
- Wmawia, że stoi po stronie ofiary, jest jej przyjacielem.
- Chce przejąć kontrolę nad sposobem postrzegania przez ofiarę rzeczywistości.
- Kiedy ofiara chce zakończyć relację ze sprawcą, ten zmienia się i udaje troskliwą osobę.
- Obraża się bez powodu.
- Zdarza się, że zaczyna stosować klasyczną przemoc.
- Jest perfekcjonistą, ma wszystko dokładnie przemyślane i wie, jak uniknąć ujawnienia jego prawdziwych intencji.
Ogólna postawa sprawcy i strategia jego działania powodują, że nawet jeśli przemoc zostanie ujawniona, to on za wszelką cenę będzie się jej wypierał i twierdził, że takie zdarzenia nie miały miejsca. Konieczne jest w związku z tym opracowanie odpowiedniej taktyki działania i skorzystanie z pomocy psychologa, który poprowadzi działania wspierające rozwiązanie problemu.
Zachowania ofiary
Obserwując ofiarę gaslightingu, możemy zauważyć, że jest:
- niepewna, zlękniona, zdezorientowana,
- podatna i zgodna z sugestiami, poleceniami,
- zagubiona, wątpi w swoje słowa, myśli i działania,
- samotna,
- zawstydzona z powodu własnej rzekomej „niepoczytalności”,
- przekonana o własnych problemach psychicznych,
- niezdecydowana.
- a ponadto czuje się:
- winna i wciąż za wszystko przeprasza,
- przestraszona i w związku z tym zmienia swoje zachowania,
- nieakceptowana,
- gorsza, ma niskie poczucie własnej wartości.
Nie ulega wątpliwości, że gaslighting to przemoc emocjonalna, której nie należy lekceważ...
Ten artykuł jest dostępny tylko dla zarejestrowanych użytkowników.
