Zadania pedagoga szkolnego wydają się oczywiste. Jednak wokół gabinetu pedagoga krąży wiele mitów. Choć jednym z jego zadań jest udzielanie wsparcia uczniom, wiele osób nie chce i nie szuka u niego pomocy. Wstyd, który wiąże się z wizytą u pedagoga szkolnego jest wciąż obecny w szkole. Dlatego zastanówmy się, co możemy zrobić, żeby odczarować gabinet pedagoga szkolnego i zachęcić uczniów do jego odwiedzin?
Autor: Aleksandra Kubala-Kulpińska
Pedagog, terapeuta, trener, autorka programów profilaktycznych, materiałów szkoleniowych oraz publikacji dla rodziców, uczniów i nauczycieli. Pracuje na stanowisku pedagoga szkolnego i terapeuty pedagogicznego, ponadto prowadzi warsztaty i szkolenia dla różnych grup zawodowych. Jest autorką książki Uczeń (nie)zwykły, czyli kto? (Stowarzyszenie Producentów i Dziennikarzy Radiowych Poznań 2016). Pisze również bajki i opowiadania dla dzieci. Propagatorka treści dotyczących bezpieczeństwa w sieci – trenerka Bezpiecznego Internetu, współtwórca kampanii profilaktyczno-społecznych Odpowiedzialny Kierowca 2016, Zachowaj Trzeźwy Umysł 2016 oraz Rodzina Na TAK.
Okres zmian w edukacji trwa już w Polsce od kilku lat. Również nowy rok szkolny 2022/2023 niesie ze sobą wiele nowości w zakresie organizacji kształcenia, opieki i wychowania, a także wspierania rozwoju uczniów. Pojawienie się w szkole nowego specjalisty skutkuje przeorganizowaniem wypracowanych dotychczas działań z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Jak powinna wyglądać efektywna współpraca pedagoga szkolnego z pedagogiem specjalnym?
Ostatnie lata były czasem trudnym, związanym z utratą poczucia szeroko pojętego bezpieczeństwa, czasem zmian i globalnego kryzysu zdrowotnego, a następnie gospodarczego. Niewątpliwie te czynniki odcisnęły swoje piętno na zdrowiu psychicznym dzieci i młodzieży. Dla większości społeczeństwa traumatycznym przeżyciem było „zatrzymanie się” świata i zamknięcie ludzi w domach. To wówczas uczniowie dużo częściej szukali ukojenia w środkach działających na ośrodkowy układ nerwowy. Można by pomyśleć, że w czasie lockdownu zdobycie substancji psychoaktywnych było wręcz niemożliwe. Nic bardziej mylnego. Jako że potrzeba jest matką wynalazku, to i na takie okoliczności znaleziono rozwiązanie w postaci dostarczania towaru za pośrednictwem kuriera do domu lub do paczkomatu. W taki sposób najczęściej sprzedawane są nowe substancje psychoaktywne?
Analizując ludzkie zachowania, można zauważyć, że głównym sposobem komunikacji jest mowa. Wszelkie wyzwania i deficyty w tym obszarze powodują ograniczenie przepływu informacji. Brak porozumienia z dzieckiem nie należy do łatwych sytuacji, powoduje bowiem u niego ogromną frustrację, wynikającą z faktu, że nie jest zrozumiane, nie potrafi wyrażać swoich potrzeb, wypowiadać opinii. W sytuacji zaburzeń w tradycyjnej komunikacji z pomocą przychodzą alternatywne metody.
Szkoła – prócz swojej funkcji edukacyjnej, która jest jej głównym zadaniem – realizuje też funkcję wychowawczą. Zadanie to jest w głównej mierze powierzane nauczycielom pełniącym funkcję wychowawców klas. Każdy oddział w szkole (zarówno podstawowej, jak i ponadpodstawowej) ma przydzielonego nauczyciela będącego opiekunem i przewodnikiem grupy uczniów. Wydawać by się mogło, że są to czynności proste i przyjemne, jednak wielość zadań, jakie ma do spełnienia wychowawca, sprawia, że nie każdy jest w stanie wywiązać się z powierzonych mu obowiązków, czerpiąc jednocześnie z tego satysfakcję.
Mózg człowieka to najważniejszy organ, porównywany do centrum dowodzenia, do maszyny, która kieruje pracą całego organizmu. To tutaj zachodzą reakcje chemiczne, które mają wpływ na nastrój, samopoczucie, zachowanie, działanie i ogólne funkcjonowanie. Współcześnie prowadzone są liczne badania nad różnicami w budowie i funkcjonowaniu mózgów osób z dysleksją rozwojową. Najistotniejszą kwestią jest fakt, że mózg osoby z dysleksją trudniej adaptuje się do przetwarzających się bodźców. Oznacza to, że każdy kolejny kontakt z informacją odczytywany jest przez mózg jako nowość.
W ostatnich latach podkreśla się rolę indywidualności w podejściu do nauki i wychowania dziecka, co wynika z jego niepowtarzalnych cech, które determinują sposób postrzegania rzeczywistości i reagowania na bodźce zewnętrzne. Najczęściej o realizacji i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb dziecka mówi się w przypadku występowania zaburzeń rozwojowych lub specyficznych trudności w uczeniu się. Wtedy też zdaniem-kluczem, opisującym sposób pracy z takim uczniem, jest dostosowywanie metod i form pracy do indywidualnych potrzeb i możliwości psychofizycznych dziecka. Jednakże czy takie podejście jest właściwe? Czy tylko dziecko, które przeszło badania w poradni psychologiczno-pedagogicznej i otrzymało stosowną opinię, powinno być traktowane indywidualnie? Jakie cechy sprawiają, iż dana osoba jest kwalifikowana do tego, by postępować wobec niej w sposób szczególny?
Kreatywność to niezwykle ważna cecha, ale również umiejętność, sposób myślenia, działania, poszukiwania i odnajdywania tego, co dotychczas nieodkryte, tworzenia nowych wartościowych idei, przedmiotów i sposobów rozwiązywania problemów. Bardzo często jest porównywana do twórczej postawy. Niezwykle istotną kwestią jest fakt, że kreatywność nie opiera się głównie na procesach intelektualnych – tutaj znacznie większą rolę odgrywają wyobraźnia, sfera emocjonalna, doświadczenie i intuicja jednostki.
