W niewoli czynności

Uzależnienie behawioralne

Warsztat pracy pedagoga

Pojęcie uzależnienia czynnościowego po raz pierwszy wprowadził austriacki psychoanalityk Otto Fenichel w 1945 roku w swoim dziele „Teorie psychoanalityczne neuroz”. Uzależnienia behawioralne to uzależnienia psychiczne, zwane również zachowaniami kompulsywnymi. Dotyczą one różnych czynności, np. opalania, zakupów, ćwiczeń na siłowni, gier, hazardu, dostępu do Internetu, jedzenia.

Uzależnienie behawioralne (czynnościowe) to zespół objawów związanych z utrwalonym, wielokrotnym powtarzaniem określonej czynności (lub grupy czynności) w celu uzyskania takich stanów emocjonalnych, jak przyjemność, euforia, ulga, uczucie zaspokojenia. Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne formalnie potwierdziło istnienie uzależnień/nałogów behawioralnych w maju 2013 roku poprzez opublikowanie piątej rewizji klasyfikacji DSM i włączenie zaburzenia uprawiania hazardu do kategorii zaburzeń i nałogów. Do podstawowych kryteriów służących do opisu (i diagnozy) 
uzależnień behawioralnych należą: 

  • zaabsorbowanie – oznacza, że dane zachowanie zaczyna dominować nad pozostałymi, staje się najważniejszą aktywnością, 
  • modyfikacja nastroju – odnosi się do efektu, jaki przynosi dane zachowanie – najczęściej stanowi przejaw (nieprzystosowawczych) mechanizmów radzenia sobie (ang. coping mechanisms) np. z problemami czy z negatywnym nastrojem,
  • tolerancja – odnosi się do rosnącego zapotrzebowania na dane zachowania w celu uzyskania podobnego poziomu gratyfikacji – taką gratyfikacją jest najczęściej modyfikacja nastroju, 
  • symptomy odstawienia – oznaczają symptomy psychiczne i/lub fizyczne w przypadku utrudnienia lub uniemożliwienia wykonania pożądanego zachowania (np. poirytowanie, złość, smutek czy drżenie rąk), 
  • konflikt – rozdźwięk na trzech poziomach – między osobą, a jej najbliższym otoczeniem, np. rodziną czy przyjaciółmi (tzw. konflikt interpersonalny), między osobą a jej innymi aktywnoś-
  • ciami, np. pracą, nauką czy zainteresowaniami, i konflikt intrapsychiczny (tzw. intrapersonalny), który można opisać jako przeżywa...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 10 wydań magazynu "Głos Pedagogiczny"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI