Aby szkolna profilaktyka narkomanii nie była fikcją

Dane z badań empirycznych potwierdzają, że zażywanie narkotyków przez młodzież jest zachowaniem wciąż popularnym. Niektóre fakty wręcz szokują, jak wyniki sondażu przeprowadzonego wśród osób w wieku 15–19 lat przez Kantar Publik: 90% nastolatków piło alkohol, 65% paliło papierosy, a 29% marihuanę, 4% brało ecstasy, tyle samo amfetaminę i jej podobne, „czystych” nastolatków jest 9% („GW” z 7 kwietnia 2017 r.). Inne badania wskazują, że wiek inicjacji dopalaczowej w Polsce to 14–15 lat, a główne przyczyny sięgania po te środki to presja rówieśników, ciekawość i motywy rozrywkowe (GIS 2016). Badania mówią też, że uczniowie z niższymi ocenami, niższą samooceną, nieśmiali i wycofani, z mniejszą odpornością na stres i problemy, odczuwający chroniczne napięcie i niepokój znacznie częściej sięgają po narkotyki oraz inne substancje psychoaktywne. 
Problem jest ważki, bo nastolatki używające różnego rodzaju środków psychoaktywnych wkraczają na bardzo niebezpieczną ścieżkę. Zaczyna się od okazjonalnego próbowania, a może skończyć się uzależnieniem niosącym ze sobą poważne konsekwencje zdrowotne i w życiu osobistym, a także problemy z prawem nie tylko z powodu faktu, że w świetle prawa polskiego nieuprawnione posiadanie każdej ilości narkotyku lub substancji psychotropowej jest przestępstwem, lecz także dlatego, że potrzeba zdobycia środków na narkotyki popycha wielu młodych ludzi do popełniania czynów zabronionych, kradzieży i rozbojów. Nic dziwnego, że szkoła – instytucja powołana do dbałości o wychowanie i prawidłowy, wszechstronny rozwój dzieci i młodzieży – ma ustawowy obowiązek przeciwdziałania narkomanii. 

Przepisy uzasadniające szkolną profilaktykę

Internet umożliwia wgląd w szkolne programy wychowawczo-profilaktyczne. Lektura tych dokumentów nie nastraja optymistycznie. Wiele z nich to dość kiepska, choć obszerna, księga życzeń powielanych od lat. Brak jest odwołania do bieżącej diagnozy potrzeb środowiska szkolnego, wskazania rzeczywiście ujawnionych czynników ryzyka i czynników chroniących oraz zasobów szkoły. Do tego dokumenty te powołują się często na nieaktualne już przepisy prawa oświatowego. Przypominam zatem, że obecnie obowiązują:

• Art. 26 ustawy Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. ...