Osoba ze spektrum. Terapia czy wsparcie?

Chcesz dowiedzieć się więcej? Weź udział w OGÓLNOPOLSKIM KONGRESIE PEDAGOGÓW SPECJALNYCH I TERAPEUTÓW!

Skoncentrujmy się na tej odmienności czy odrębności rozwojowej. W pierwszym artykule z tego cyklu wspominałam o szczególnej charakterystyce rozwoju dziecka/osoby ze spektrum. Chciałabym podkreślić to jeszcze raz, ze szczególną mocą: rozwój osoby ze spektrum to nie jest gorszy, niepełnowartościowy, zaburzony rozwój osoby typowej, lecz całkowicie odmienny model rozwojowy. Od pierwszych chwil życia osoba ze spektrum rozwija się według odrębnych wzorców. Początkowo odrębności te są widoczne głównie w sferze percepcyjnej, niedługo później możemy zaobserwować je w obszarze budowania uwagi społecznej, następnie w wynikających z pierwszych dwóch ścieżek związanych z komunikacją społeczną, świadomością własnych potrzeb i tożsamością. Ten wzorzec jest charakterystyczny i powtarzalny niezależnie od tego, czy obserwujemy go u osoby w normie intelektualnej, czy intelektualnie niesprawnej. Werbalnej czy niewerbalnej. Każda osoba w spektrum autyzmu podąża swoją własną drogą rozwojową, typową dla całej autystycznej populacji. 

Wskazanie ku zmianie?

Wczesna diagnoza dziecka ze spektrum autyzmu jest niezwykle ważna. Powstaje jednak pytanie – dlaczego. Bardzo często spotyka się opinię, że jej celem ma być wdrożenie takich interwencji, które doprowadzą do znaczącej poprawy funkcjonowania dziecka i wygaszenia przejawów autyzmu. W Internecie można przeczytać o dzieciach „wyprowadzonych z autyzmu” dzięki wczesnej diagnozie i interwencji. Zastanówmy się jednak nad tym, czy jeżeli spektrum autyzmu to odrębny w populacji wzorzec rozwoju, możliwa jest jego faktyczna zmiana. Wszelkie interwencje, którym poddaje się dzieci z diagnozą spektrum, obejmują modyfikację ich zachowania i funkcjonowania percepcyjnego. Czy jednak wpływa to na zmianę wzorca, toru, ukształtowania rozwojowego? 
Jednym z najlepiej poznanych, odmiennych i mniejszościowych w populacji wzorców rozwojowych jest leworęczność. Dziesiątki lat temu dzieci leworęczne poddawano skomplikowanym oddziaływaniom mającym zmienić ich charakterystykę rozwojową. Skłonić do posługiwania się prawą ręką. W procesie tym wykorzystywano takie techniki jak warunkowanie klasyczne, unieruchamianie lewej ręki przez przywiązywanie do krzesełka lub nakaz trzymania pod lewą pachą książki. Dzieci leworęczne uczęszczały na rozmaite zajęc...