Wulgaryzmy i inne językowe „kwiatki”

Czy problem wulgarnego i zbyt potocznego języka faktycznie się nasila? Wiele wskazuje na to, że tak. Świadczyć mogą o tym nie tylko nasze obserwacje, lecz także opinia Rady Języka Polskiego – i to wyrażona jeszcze w poprzedniej dekadzie. W opublikowanym na stronie internetowej Rady Sprawozdaniu o stanie ochrony języka polskiego za lata 2003–2004 czytamy m.in., że:

• Obniżyła się ranga języka polskiego jako przedmiotu nauczania (uczniowie szkół ponadpodstawowych uznają lekcje języków obcych czy informatykę za bardziej przydatne w praktyce).
• Obniża się poziom poprawności językowej – wykroczenia przeciw normie są, w przekonaniu młodzieży, mało istotne.
• Problemy te wynikają m.in. z upowszechniania się nowoczesnych technologii komunikacyjnych i używania przez dzieci i młodzież nowych metod komunikacji (e-maili, SMS-ów, komunikatorów), które cechuje dążenie do skrótowości, nieoficjalność i emocjonalność (sprzyjająca wyrażaniu emocji przez wulgaryzmy); ponadto osoby wypowiadające się w Internecie czują się mniej odpowiedzialne za swoje słowa, czego przejawem jest tzw. internetowy hejt często obecny w komentarzach na różnych portalach. Dzieci i młodzież stykają się w Internecie z tym językiem, oswajają się z nim i zaczynają go stosować.
• Inne źródła problemu to dominująca rola kultury popularnej (wulgaryzmy i kolokwializmy przenikają do języka dzieci i młodzieży m.in. z tekstów hip-hopowych), zmiana hierarchii wartości (dominujące stają się wartości utylitarne i styl życia „na luzie”), bezkrytyczne przejmowanie mody (także językowej), ogólna wulgaryzacja języka (nie tylko w młodszym pokoleniu – dzieci i młodzież biorą przykład ze starszych).
• W szkolnej praktyce dominuje polszczyzna potoczna z elementami gwary młodzieżowej, którą nieraz posługują się również sami nauczyciele jako środkiem nawiązania mniej oficjalnego kontaktu z podopiecznymi; niestety, przyczynia się to do zaniku znajomości przez dzieci i młodzież bardziej starannej odmiany polszczyzny, zaniku poczucia stosowności językowej czy też osłabienia umiejętności wyboru odpowiednich środków językowych w zależności od sy...