Prawa ucznia niepełnosprawnego w szkole ogólnodostępnej

Glówne akty prawne określające prawa uczniów niepełnosprawnych:

• Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej – wyraźnie podkreśla w art. 32 ust. 2, że nikt nie może być dyskry­mi­­nowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z ja­­kiej­kolwiek przyczyny, natomiast w art. 68 ust. 3 nakłada na władze publiczne zobowiązanie do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej osobom niepełnosprawnym, a w art. 69 gwarantuje wprost pomoc władz publicznych dla osób niepełnosprawnych, odsyłając do szczegółowych uregulowań ustawowych dotyczących pomocy w zabezpieczeniu egzystencji, przysposobieniu do pracy (nauki) oraz komunikacji społecznej.
• Konwencja o Prawach Dziecka – w art. 23 uznaje prawa dziecka niepełnosprawnego do pełni normalnego życia w warunkach gwarantujących mu godność, umożliwiających osiągnięcie niezależności oraz ułatwiających aktywne uczestnictwo w życiu społeczeństwa.
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r., poz. 900) oraz ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2022 r., poz. 2230) – zgodnie z ich zapisami system oświaty zapewnia możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami, a także opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwianie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych.
   

To trzeba wiedzieć!

Szczegółowe określenie praw przysługujących dzieciom i młodzieży szkolnej z niepełnosprawnościami znajduje się w wielu aktach wykonawczych, czyli w rozporządzeniach Ministra Edukacji. Ich znajomość wymagana jest zarówno od dyrektorów placówek oświatowych, jak i od kadry pedagogicznej, zatem także od nauczyciela pełniącego w szkole funkcję pedagoga specjalnego. 
Oto przegląd najważniejszych z tych praw, z podaną aktualną podstawą prawną.  Ponieważ przepisy prawa oświatowego są dość często nowelizowane, warto na bieżąco śledzic ich zmiany.
Prawo do diagnozy. Każde dziecko z niepełnosprawnością ma prawo do specjalistycznej diagnozy, której celem jest określenie jego indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych, a także wyjaśnienie mechanizmów ich funkcjonowania w odniesieniu do zgłaszanego problemu oraz wskazanie sposobu rozwiązania tego problemu. W efekcie wydania takiej diagnozy, co reguluje rozporządzenie MEiN z dnia 7 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 206), dzieci z niepełnosprawnością mają prawo do:

• wydan...