Trzepak i beztroskie szaleństwa pod blokiem, bez rodzicielskiej kontroli – takie dzieciństwo pamiętają dzisiejsi dorośli. Obecnie dziecięcą beztroskę w dużej mierze zastąpił napięty harmonogram zajęć dodatkowych i cyfrowa niania w postaci smartfona. Ekrany pojawiają się nie tylko przy rodzinnym śniadaniu czy w hotelowej restauracji na wakacjach. Zabijamy dziecięcą nudę w zalążku, nie pozwalając jej zmącić spokoju sobotnich zakupów czy innych osobistych i rodzinnych spraw.
Dział: Zdrowie psychiczne uczniów
Jest taki piękny cytat z książki Sheryl Sandberg i Adama Granta, który chciałabym uczynić motywem przewodnim tego artykułu: „Kiedy cierpimy, pragniemy pewności dwóch rzeczy – że mamy prawo się tak czuć i że możemy liczyć na wsparcie”. To zdanie jest świetnym punktem wyjścia dla każdego człowieka, który chce wesprzeć siebie lub inne osoby w kryzysie. Bo prawda jest taka, że każdy z nas doświadcza kryzysowych sytuacji i, będąc w kryzysie, potrzebuje pomocy z zewnątrz. W niniejszym artykule zajmiemy się wspieraniem dzieci i nastolatków – grupy wyjątkowej, która często potrzebuje nie tylko pomocy, ale również wsparcia w jej szukaniu.
Granice osobiste mogą kojarzyć się z niewidocznymi liniami, które rozchodzą się przed każdym człowiekiem, dla którego zasięg tych linii jest sprawą bardzo indywidualną i bardzo potrzebną. Granice można porównać do przestrzeni, w której osoba czuje się komfortowo – w poczuciu bezpieczeństwa, wsparcia czy akceptacji.
Problematyka uzależnień przez wiele lat poruszana była przede wszystkim w kontekście nałogów związanych z zażywaniem środków psychoaktywnych, w tym palenia papierosów. Jednak zmiany cywilizacyjne powodujące zwiększanie się tempa życia, obciążenie stresem, rosnącą presję związaną z osiąganiem sukcesów czy też ciągłym porównywaniem z innymi spowodowały narastanie zagrożeń związanych z tzw. uzależnieniem behawioralnym, czyli przymusem wykonywania czynności.
Od dawna już zdajemy sobie sprawę z tego, że ruch jest bardzo ważny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, a w przypadku dzieci jest wręcz niezbędny do właściwego rozwoju młodego organizmu. Aktywność fizyczna niesie ze sobą masę korzyści dla organizmu. Poprawia się sprawność ruchowa, zwiększa się elastyczność i siła mięśni, podnosi się funkcjonowanie układu immunologicznego.
Różne badania wskazują, że wypowiadamy od kilku tysięcy do nawet ponad dwudziestu tysięcy słów dziennie! Pracując w szkole, ogromną ich liczbę kierujemy każdego dnia do uczniów. Wiele z nich dotyczy materiału, który przedstawiamy, tłumaczymy, dyskusji dotyczącej informacji, omawianych treści, ale też spora ich część to komunikaty dotyczące zachowania uczniów, ich wiedzy i umiejętności. Nasze słowa mogą być jak woda podlewająca rośliny i sprzyjająca ich rozkwitaniu. Ale mogą też podcinać skrzydła, wzmacniać negatywne myśli, niepokój. Mają wielką moc.
Dbanie o dobrostan psychiczny dzieci i młodzieży to ważne zadanie dla wszystkich nauczycieli i szkolnych specjalistów w kontekście profilaktyki zdrowia psychicznego uczniów. Zostało ono wyszczególnione w punkcie trzecim podstawowych kierunków realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2024/2025, w którym czytamy: „Wspieranie dobrostanu dzieci i młodzieży, ich zdrowia psychicznego”. Jak więc szkoła może sprostać temu zadaniu?
Otyłość to jedna z najszybciej rozprzestrzeniających się chorób cywilizacyjnych XXI wieku. Dotyka coraz większej liczby osób dorosłych, dzieci i młodzieży, stanowiąc problem o charakterze globalnym. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) otyłość definiuje się jako stan patologicznego zwiększenia ilości tkanki tłuszczowej, prowadzący do upośledzenia funkcji narządów. W Europie otyłość dotyka przeciętnie jednego na trzech chłopców i jedną na pięć dziewczynek w wieku od sześciu do dziewięciu lat. Obecnie według danych Narodowego Funduszu Zdrowia z powodu nadmiaru kilogramów cierpi w Polsce 31% chłopców i 20% dziewczynek, a z otyłością zmaga się już 13% chłopców i 5% dziewczynek. Tak szybkie tempo wzrostu wiąże się ze wzrostem liczby zachorowań na choroby związane z otyłością. Co może zrobić z tym problemem szkoła?
Co dzieje się w mózgu muzyka jazzowego podczas improwizacji? Takie pytanie postawili sobie w 2008 r. Charles Limb i Allen Braun, którzy w badaniu rezonansowym postanowili zlokalizować fragmenty kory zaangażowane w procesy twórcze. Okazało się, że praca trzech obszarów neuronalnych odróżnia muzyczną improwizację od grania z pamięci – jeden z nich jest aktywowany, dwa dezaktywowane.
Gorącego, wrześniowego dnia 1962 r. prezydent John F. Kennedy był na stadionie Uniwersytetu Rice’a. Kennedy przyjechał do Teksasu, aby przekonać Amerykanów do poparcia ryzykownego projektu mającego kosztować podatników 6 mld dolarów i mogącego zakończyć się fiaskiem – projektu wysłania pierwszego człowieka na Księżyc.
Każdy z nas ma inne potrzeby, marzenia i cele w życiu. Jesteśmy różni, a różnorodność umysłów jest zaletą zespołów wykonujących zadania rozłączne, których sukces zależy od poprawnego wyniku uzyskanego przez chociażby jedną osobę. Zaprojektowanie eksperymentu fizycznego, złamanie szyfru czy opracowanie polityki społecznej udaje się najlepiej przy zróżnicowaniu perspektyw (ja wiem to, a ty tamto), interpretacji (kiedy kategoryzuję w ten sposób, a ty w inny), heurystyk (stosuję te narzędzia, a ty tamte) i modeli predyktywnych (bliskie są mi te metafory, a ty używasz innych). Słowem, złożoność problemów, przed którymi staną w przyszłości uczniowie, wymaga od nich myślenia nieszablonowego (heurystycznego), którego przykładem dzisiaj są projekty otwartego oprogramowania, takie jak Wikipedia. Jak wspierać to nieszablonowe myślenie?
Depresja to choroba przewlekła, która dotyka zarówno dorosłych, jak i dzieci oraz młodzież. Dane Narodowego Funduszu Zdrowia pokazują, że z roku na rok rośnie liczba młodych osób cierpiących na depresję i zaburzenia lękowe – na depresję leczy się około 25 tysięcy dzieci w Polsce1. Dzisiaj większość z nas zdaje sobie sprawę, że skala problemu jest ogromna, a dodatkowo niepokojącym faktem jest brak wystarczającej liczby specjalistów diagnozujących chorobę oraz pomagających młodym ludziom. Jak się okazuje, dużą rolę w procesie leczenia depresji oraz radzenia sobie z obniżonym nastrojem przez dzieci i młodzież odgrywa szkoła. Dlatego tak ważne jest, aby nauczyciele i szkolni specjaliści posiadali wiedzę na temat zarówno samej choroby, jak i postępowania wobec uczniów z depresją.