Przez wiele lat uważano, że siłę dziecka, a także jego odporność na stres determinuje genetyka. Dziś wiadomo już, że decydującą rolę w rozwoju układu nerwowego odgrywa otoczenie, środowisko, w jakim człowiek dorasta. Jako dorośli mamy bardzo silny wpływ na zdrowy i harmonijny rozwój dzieci. Możemy od najmłodszych lat wspierać je w rozpoznawaniu emocji u siebie i innych, w regulacji napięć, wyciszaniu się i ogólnie pojętym radzeniu sobie ze stresem. Przydatne do tego są techniki mindfulness.
Kategoria: Artykuły z czasopisma
Drugi semestr jest zwykle okresem zintensyfikowanej pracy zarówno uczniów, jak i nauczycieli, szczególnie w ostatnich klasach na danym poziomie edukacji. Nadchodzące egzaminy – trzecioklasisty, ósmoklasisty, matura… – w większości szkół budują napięcie, które znacząco wpływa na jakość funkcjonowania poznawczego i atmosferę zarówno w szkole, jak i w domu. Jako nauczyciele jesteśmy w pełni zaangażowani w proces przygotowań. Nie możemy zapominać, że wyniki egzaminów są wypadkową nie tylko prawideł rozwojowych, rzetelnej pracy, kreatywności, czasu poświęconego zagadnieniom podstawy programowej zarówno przez uczniów, jak i nauczycieli, ale również wartości, które za tym zaangażowaniem stoją, charakteru, który przez lata jest kształtowany zarówno w rodzinie, jak i na gruncie szkolnym.
Rodzic czy opiekun w trakcie całej edukacji swojego dziecka czy podopiecznego wielokrotnie otrzymuje na jego temat różnego rodzaju informacje. Nie wszystkie komunikaty są pozytywne i łatwe dla rodzica do przyjęcia. Dla nauczyciela, pedagoga czy psychologa szkolnego nie ma nic prostszego od przekazywania informacji o dobrych ocenach, wygranej w konkursie i koleżeńskim zachowaniu. Gorzej, jeśli musi poinformować o trudnościach w nauce i ogólnie o niepokojącym funkcjonowaniu dziecka. Przydatna we wspieraniu rodzica w trudnej sytuacji komunikacyjnej okazuje się empatia.
Kontakty dziecka z rówieśnikami na przestrzeni lat ulegają wielu zmianom. Mniej więcej od rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej wzrasta emocjonalne i społeczne znaczenie kontaktów z kolegami i koleżankami z klasy. Wraz z wiekiem rośnie świadomość społeczna, relacje stają się trwalsze, bliższe, spójniejsze. U dzieci, które zostały w bardzo młodym wieku odrzucone przez rówieśników, mogą wystąpić zaburzenia przystosowania społecznego. Takie dzieci w przyszłości częściej przerywają edukację oraz sięgają po substancje psychoaktywne. Mogą pojawić się też zachowania agresywne. Jak zawczasu zapobiegać negatywnym skutkom wykluczenia ucznia?
Na gruncie psychologii pozytywnej jednym z ważniejszych czynników wspomagających dobrostan psychiczny człowieka jest doświadczanie pozytywnych stanów emocjonalnych dzięki wsparciu społecznemu, które na ogół rozumiane jest jako korzystanie z relacji w celu uzyskania pomocy w sytuacjach trudnych dla danej osoby. Poznajcie siłę wsparcia grupy rówieśników i nauczcie się korzystać z jej mocy.
Projekt AlarmPsychologia powstał dla uczniów, by zmienić ich myślenie o problemach psychicznych i zachęcić młodych ludzi do odważnego szukania pomocy. Twórcy programu podejmują tematykę problemów psychicznych, by zapobiegać konsekwencjom ich zaniedbania, by zmienić ich postrzeganie. Młodzi doświadczający trudności psychologicznych wciąż wstydzą się o nich mówić i nie wiedzą, gdzie można otrzymać pomoc. Boją się oceny i wytykania palcami, a to podstawowy błąd, który ma nieodwracalne konsekwencje. Twórcom programu zależy na pokazaniu, że próby samobójcze to nie tylko aktualna moda czy potrzeba zwrócenia na siebie uwagi, ale efekt braku wsparcia i pomocy, kiedy ta jest naprawdę potrzebna. AlarmPsychologia ma odczarować myślenie o psychice i problemach psychologicznych w myśl przekonania, że jeśli kogoś boli noga, idzie do ortopedy, gdy zatem „boli” dusza, warto pójść do psychologa.
Problem nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży jest bardzo duży i sukcesywnie narasta, dlatego ważne są jak najskuteczniejsze inicjatywy profilaktyczne podejmowane m.in. przez szkołę. Raport NIK na ten temat pokazał jednak, że dotychczasowe działania w tym zakresie nie są wystarczająco skuteczne. Jakie obszary musi obejmować i jak powinna przebiegać profilaktyka nadwagi i otyłości realizowana w ramach edukacji szkolnej, by udało się uzyskać jak najlepsze rezultaty?
O tym, co można zrobić, aby zadbać o kształcenie w uczniach umiejętności korzystania z rzetelnej wiedzy naukowej oraz o rozsądnym przygotowywaniu młodych ludzi do wkroczenia w dorosłe życie, rozmawiamy z Tomaszem Rożkiem.
Życie uczy, że im bliżej zakończenia edukacji na etapie szkoły podstawowej lub ponadpodstawowej, tym bardziej wzrasta poziom niepokoju nauczycieli, dyrektorów szkół, uczniów i ich rodziców o rezultaty uczenia się oraz wyniki zewnętrznych sprawdzianów wiedzy. W klasach najwyższych programowo w ostatnim miesiącu nauki obserwuje się szczególnie intensywną pracę nad przedmiotami egzaminacyjnymi. Często organizowane są skumulowane powtórki materiału z kilku lat nauki, uczniowie rozwiązują wiele arkuszy egzaminacyjnych. Towarzyszy temu wiara w efektywność takiego postępowania i nadzieja na sukces. Istnieją jednak inne sposoby wpływania na trwałość wiedzy i praktyki przynoszące lepsze rezultaty. Kiedy można być spokojnym o wiedzę i umiejętności uczniów?
Stres i niepokój odczuwa każdy z nas. Przeżywamy te odczucia na różne sposoby, wywołują je również rozmaite zdarzenia. Ludzie sami nadają znaczenie wydarzeniom lub internalizują znaczenie nadane przez kogoś innego, znaczącego. Nie zawsze jest oczywiste, że to, co odczuwamy, to właśnie stres czy niepokój. Tymczasem nierozpoznany w odpowiednim czasie stres może mieć ogromny wpływ na umysł, ciało i zachowanie konkretnej osoby. Jest to szczególnie istotne w przypadku dzieci czy nastolatków narażonych na wyjątkowo trudne sytuacje życiowe. Jakie są wspólne znaki ostrzegawcze i objawy kryzysu psychologicznego, na które powinien zwrócić uwagę pedagog czy wychowawca?
Nauczyciele wychowawcy oraz pedagodzy i psychologowie szkolni w swojej pracy nieustannie spotykają się z dziećmi lub młodzieżą potrzebującymi wsparcia, dodatkowej pomocy, większej niż inni uwagi w obszarze edukacyjnym, ale również wychowawczym czy osobistym. W relacji z uczniem, choćby najbardziej przyjaznej i wspierającej, muszą jednak pozostać dorosłymi, a nie zmieniać się w kumpla. Zdrowy dystans jest potrzebny wszystkim uczestnikom relacji. W jaki sposób nauczyć się trudnej, ale koniecznej sztuki wyznaczania i utrzymania granicy?
Kwalifikacje zawodowe nauczycieli zatrudnianych na stanowisku pedagoga i psychologa szkolnego, terapeuty pedagogicznego, logopedy i doradcy zawodowego wciąż budzą wiele nieporozumień zarówno wśród dyrektorów placówek oświatowych, jak i w gronie specjalistów szkolnych. I chociaż wszystko zapisane jest w stosownym rozporządzeniu, to regulacje te albo wydają się po części niejasne, albo ich przestrzeganie nie jest naszą mocną stroną.