Różnorodność uczniów w szkole lub klasie ogólnodostępnej jest faktem. Tylko dzięki właściwemu zarządzaniu tą różnorodnością jest możliwe stworzenie środowiska dla każdego ucznia, aby bez względu na posiadane predyspozycje czy możliwości rozwojowe i edukacyjne mógł w szkole lub klasie zaspokajać wszystkie swoje potrzeby i uczyć się efektywnie. Jak tworzyć przyjazne środowisko dla wszystkich uczniów?
Dział: Warsztat pracy pedagoga
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe: „System oświaty zapewnia w szczególności wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny” (Dz.U. 2022, poz. 655, 1079, 1116). Zadanie to uzasadnione jest przede wszystkim widocznymi nieprawidłowościami w odgrywaniu ról rodzicielskich, czego skutkiem bywa wychowawczy chaos w życiu dziecka, odbijający się na jego rozwoju, w tym również na zdrowiu psychicznym. Jak pedagog lub wychowawca może wspierać wychowawczą rolę rodziny?
Ostatnie lata były czasem trudnym, związanym z utratą poczucia szeroko pojętego bezpieczeństwa, czasem zmian i globalnego kryzysu zdrowotnego, a następnie gospodarczego. Niewątpliwie te czynniki odcisnęły swoje piętno na zdrowiu psychicznym dzieci i młodzieży. Dla większości społeczeństwa traumatycznym przeżyciem było „zatrzymanie się” świata i zamknięcie ludzi w domach. To wówczas uczniowie dużo częściej szukali ukojenia w środkach działających na ośrodkowy układ nerwowy. Można by pomyśleć, że w czasie lockdownu zdobycie substancji psychoaktywnych było wręcz niemożliwe. Nic bardziej mylnego. Jako że potrzeba jest matką wynalazku, to i na takie okoliczności znaleziono rozwiązanie w postaci dostarczania towaru za pośrednictwem kuriera do domu lub do paczkomatu. W taki sposób najczęściej sprzedawane są nowe substancje psychoaktywne?
Żegnamy z łezką w oku wakacje, witamy nowy rok szkolny – pełen wyzwań i zmagań, ale też satysfakcji, którą daje kontakt z ludźmi i możliwość kształtowania kolejnych pokoleń. Dlatego właśnie teraz warto zwrócić uwagę na niesztampowe podejście do diagnozy uczniów, które pozwoli nam przetransformować edukację w tę prawdziwie inkluzywną – włączającą. To podejście – zgodne z duchem współcześnie rozwijającej się „pozytywnej diagnozy” – pozwoli nam patrzeć na naszych uczniów przez pryzmat nie deficytów i ograniczeń, a możliwości, które każdy z nich posiada. Pozwoli również tę perspektywę przekazać rodzicom, by zachęcić ich do współpracy na żyznym polu rozwoju i dorastania ich dzieci.
Zdolna, nieśmiała, leniwa, ekscentryczna, dziwna, społeczna, wycofana, trudna, grzeczna, egocentryczna, nieobecna, złośliwa, zorganizowana, w ciągłym chaosie, niepokorna, niespokojna, „depresyjna”, „wszystkiego się boi”, mało towarzyska, ambitna, zwyczajna – takie i podobne określenia na swój temat słyszą codziennie liczne dziewczyny i kobiety w spektrum. Nie zawsze wiedzą, czemu są oceniane i z jakiego powodu wydaje się takie opinie. Słowa te często są wypowiadane do młodych osób w spektrum przez specjalistów, to jest: nauczycieli, pedagogów, psychologów, lekarzy. One same – dziewczyny i kobiety w spektrum – tak siebie nie widzą. Na czym polega specyfika funkcjonowania dziewczyn w spektrum autyzmu? W jaki sposób można je wspierać w przestrzeni szkolnej?
Obecnie prawie w każdej szkole uczą się dzieci posiadające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, dzieci posiadające opinię o specyficznych trudnościach w uczeniu się lub inną opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej. Są też dzieci nieposiadające żadnej opinii, jednak wymagające pomocy psychologiczno- -pedagogicznej z różnych przyczyn, np. z racji trudnej sytuacji rodzinnej. Wszyscy ci uczniowie to dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. W jaki sposób zorganizować zajęcia edukacyjne dla tak bardzo zróżnicowanej grupy uczniów?
Złość to dla wielu osób problematyczna emocja. Często doświadczamy trudności w radzeniu sobie z własną złością, a także ze złością, której doświadczają inni w naszym otoczeniu. Jak wyrażać złość, by nie krzywdzić innych, ale pozostać też w zgodzie z własną potrzebą jej wyrażenia? Jak wykorzystać jej potencjał?
Od dłuższego czasu wszyscy – nauczyciele, pedagodzy, terapeuci – zmagamy się z istnieniem takich problemów, jak: depresja dzieci i młodzieży, zaburzenia lękowe, samookaleczenia lub inne negatywne zjawiska mniej lub bardziej związane z pandemią (przykładowo odmowa powrotu do szkoły w momencie przywrócenia nauki stacjonarnej). Nie wolno jednak zapominać, że „typowe” szkolne trudności nie zniknęły i nadal mają swoją moc.
W związku z rosnącą liczbą zachorowań na depresję wśród uczniów warto opracować w szkole procedurę postępowania wobec ucznia, który swoim zachowaniem budzi niepokój. Z uwagi na właściwe kompetencje oraz wiedzę znaczna część działań może spoczywać na szkolnym pedagogu lub psychologu.
Od wielu lat, gdy rok szkolny zbliża się ku końcowi, resort edukacji informuje o planowanych zmianach w systemie polskiej oświaty. Tym razem mają one dotyczyć samych nauczycieli, w tym specjalistów szkolnych świadczących pomoc psychologiczno- -pedagogiczną. Oto, co nas czeka od 1 września 2022 r.
Jednym z podstawowych elementów warsztatu pracy specjalisty szkolnego jest znajomość przepisów prawa oświatowego. W pierwszej kolejności tych, które bezpośrednio odnoszą się do bycia nauczycielem oraz tych, które regulują kwestie pełnionej przez niego funkcji pedagoga/psychologa szkolnego. W drugiej kolejności przepisów dotyczących uczniów, z którymi bezpośrednio pracuje, oraz spraw, którymi się zajmuje w odniesieniu do swoich podopiecznych.
Czy wiesz, jak istotnym aspektem w wychowaniu dzieci jest psychoedukacja? Nauka budowania pewności siebie, umiejętność mówienia nie, budowania odporności na stres i nieulegania presji rówieśniczej to tylko kilka powiązanych ze sobą tematów, które mają wpływ na rozwój kształtujących się dzieci i ich przyszłe decyzje.